KANCERI PANKREATIK
Cfare eshte kanceri i pankreasit?
Pankreasi eshte nje gjender shume e rendesishme per njeriun , e cila ndodhet thelle ne organet abdominale . Pankreasi gjendet midis stomakut dhe kordes spinale ( shtylles kurrizore ), rrethohet nga hepari , vezika biliare (fshikeza e temthit ) dhe spleni (shpretka ). Ne te vertete pankreasi eshte i perbere nga dy gjendra , te identifikuara ne te njejtin organ . Pankreasi eshte nje gjender ekzokrine . Ai prodhon disa enzima shume te rendesishme per tretjen/zberthimin e proteinave dhe yndyrnave , ne menyre qe te jene te absorbueshme nga organizmi. Sic e permendem edhe me siper , shumica e qelizave pankreatike jane qeliza te sistemit ekzokrin . Megjithate pjesa tjeter e qelizave jane me sekretim te brendshem , endokrin . Keto qeliza jane te renditura ne grupe , te quajtura ishujt e Langerhansit dhe prodhojne hormone qe rregullojne balancen e glukozes ( sheqerit ) ne organizem .
Si qelizat me clirim endokrin ashtu edhe ato me clirim ekzokrin mund te formojne tumore . Qelizat me funksion ekzokrin , jane ato qe formojne me shume masa tumorale . Ndersa qelizat me clirim endokrin kane me pak gjasa te formojne tumore .
Cilet jane shkaktaret dhe faktoret e rriskut per zhvillimin e kancerit pankreatik?
Shkaqet per zhvillimin e kesaj semundje , pare edhe ne statistika te ndryshme , nuk jane plotesisht te qarte .
E megjithate edhe ky lloj kanceri si shume te tjere , ka disa faktore rreziku si :
- Mosha .
Rreziku per zhvillimin e kancerit pankreatik rritet pas moshes 50 vjec. - Gjinia .
Meshkujt jane me shume te rriskuar ne krahasim me femrat nga kjo semundje - Raca .
Afrikano-amerikanet jane me te rriskuar se raca e bardhe per zhvillimin e ketij lloj kanceri . - Pirja e duhanit .
Rreziku per zhvillimin e kesaj semundje rritet te duhanpiresit . Ky rrezik rritet me dy-tre here, ne krahasim me personat jo duhanpires . - Ushqyerja dhe obeziteti .
Nje diete e pasur me produkte shtazore , yndyrna dhe te qenurit mbipesh/obez rrit rrezikun per kete kancer pankreasi. - Diabeti.
Kanceri pankreatik eshte me i zakonshem tek ky grup i popullates . - Pankreatiti kronik.
Inflamacioni kronik i pankreasit rrit mundesine per te zhvilluar kancer te pankreasit. - Ekspozimi ndaj disa kimikateve ,insekticideve , nenprodukte te benzines mund te rriti rrezikun per zhvillimin e kancerit te pankreasit .
- Historia familjare .
Ndryshimet qe ndodhin ne ADN dhe qe trashegohen, jane pare si nje faktor shqetesues per semundjen . - Shqetesime ne stomak.
Aciditeti i shtuar i stomakut ose prezenca e nje bakteri te quajtur Helicobacter Pylori , rrit rezikunn per tu prekur nga kanceri i pankreasit .
Cilat jane simptomat e kancerit pankreatik?
Kanceri pankreatik mund te manifestohet me keto simptoma :
- Ikteri ( verdheza ) , ngjyrimi ne te verdhe i skleres se syrit, lekures dhe membranave mukoze . Kjo vjen si rrjedhoje e grumbullimit te bilrubines ( qe prodhohet nga nje funksionim jo i mire i heparit ) ne organizem .
- Dhimbje ne abdomen , e cila ka tendence te iradiatohet edhe ne shpine ( shenje e nje pankreatiti te avancuar )
- Humbje peshe e pashpjegueshme gjate muajve te fundit .
- Lodhje e pashpjegueshme .
- Humbje oreksi.
- Jashqitje me ngjyre te zbehte deri ne te bardhe , te yndyrshme dhe te ujshme .
- Probleme me nivelin e glukozes ne gjak .
Si mund te parandalohet kanceri pankreatik?
Nuk ka asnje menyre te sigurte per te parandaluar kancerin pankreatik. Megjithate disa masa , te cilat mund te reduktojne sadopak kancerin pankreatik , mund te permendim :
- Shmangni duhanin .
- Ndiqni nje diete te shendetshme me shume fruta , perime dhe drithera .
- Reduktoni konsumimin e mishit te kuq ( sidomos nenproduktet e tij , qe jane te perpunuara dhe me shume yndyre ).
- Mbani nje peshe ne kufij optimal dhe qendroni aktiv .
REFERENCAT
https://www.cancer.gov/types/pancreatic
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pancreatic-cancer/symptoms-causes/syc-20355421
