TESTI CA 19-9
Cfare eshte nje test gjaku CA 19-9?
Nje test CA 19-9 mat sasine e nje proteine te quajtur CA 19-9 (antigeni kanceroz 19-9) ne nje moster te gjakut tuaj. CA 19-9 eshte nje lloj shenjuesi tumoral. Markuesit tumoral jane substanca te prodhuara nga qelizat kancerogjene ose nga qelizat normale ne pergjigje te kancerit ne trupin tuaj.
Njerezit e shendetshem mund te kene sasi te vogla te CA 19-9 ne gjakun e tyre. Nivelet e larta te CA 19-9 jane shpesh shenje e kancerit te pankreasit. Por nivelet e larta mund te jene gjithashtu nje shenje e llojeve te tjera te kancerit ose semundjeve te caktuara qe nuk jane kancer. Per shembull, guret ne temth dhe cirroza e melcise mund te shkaktojne nivele te larta te CA 19-9.
Per shkak se nivelet e larta te CA 19-9 mund te nenkuptojne gjendje te ndryshme shendetesore, testi nuk perdoret ne vetvete per te kontrolluar ose diagnostikuar kancerin ose semundje te tjera. Por mund te ndihmoje ne monitorimin e kancerit dhe te kontrolloje se sa mire po funksionon trajtimi juaj.
Perse perdoret testi CA 19-9?
Testet e gjakut CA 19-9 mund te perdoren per:
- Monitoron lloje te caktuara te kancerit dhe trajtimin e kancerit. Nivelet e CA 19-9 shpesh rriten ndersa kanceri rritet dhe ulen ndersa tumori tkurret.
- Ndihmon ne parashikimin se si kanceri mund te sillet me kalimin e kohes.
- Kontrollon nese kanceri eshte rikthyer pas trajtimit.
- Ndihmon ne diagnostikimin e disa llojesh te kancereve dhe semundjeve te tjera kur perdoren se bashku me teste te tjera.
Disa njerez nuk realizojne nje test CA 19-9 edhe kur kane nje kancer qe zakonisht prodhon nivele te larta te CA 19-9. Per keta njerez, nje test i markuesit tumoral CA 19-9 nuk eshte i dobishem .Kjo gjithmone sipas keshilles se mjekut qe jeni duke u ndjekur.
Perse duhet te realizoni nje test CA 19-9?
Ju mund te keni nevoje per nje test gjaku CA 19-9 nese jeni diagnostikuar me kancer pankreatik ose nje lloj tjeter kanceri qe shkakton CA 19-9 te larte.
Gjendjet shendetesore ose masat tumorale qe krkojne realizimin e Ca 19-9 jane :
- Rrugeve biliare
- Kolon dhe rectum
- Stomakut
- Vezoreve
- Vezika urinare
Gjate trajtimit te kancerit, ofruesi juaj i kujdesit shendetesor mund t’ju testoje rregullisht per te pare nese trajtimi juaj po funksionon.
Pasi te perfundoje trajtimi juaj, mund t’ju duhet te beni teste CA 19-9 per te kontrolluar nese kanceri eshte rishfaqur. Nivelet e larta te CA 19-9 mund te jene nje nga shenjat e para qe qelizat e kancerit po rriten perseri.
Cfare ndodh gjate nje testi gjaku CA 19-9?
Nje profesionist i kujdesit shendetesor do te marre nje moster gjaku nga nje vene ne krahun tuaj, duke perdorur nje gjilpere te vogel. Pas futjes se gjilperes, nje sasi e vogel gjaku do te mblidhet ne nje epruvete ose shishke. Mund te ndjeni pak pickim kur gjilpera hyn ose del nga vena. Kjo zakonisht zgjat me pak se pese minuta.
Cfare nenkuptojne rezultatet e testit te CA 19-9?
Nese jeni duke u trajtuar per kancer, mund te testoheni disa here gjate trajtimit tuaj. Ofruesi juaj do te shikoje te gjitha rezultatet e testeve te kryera per te pare se si kane ndryshuar nivelet tuaja te CA 19-9. Rezultatet tuaja mund te tregojne:
- Nivelet e CA 19-9 po rriten. Kjo mund te nenkuptoje se tumori po rritet dhe/ose trajtimi nuk po funksionon. Zakonisht nevojiten me shume teste per te zbuluar me siguri gjendjen shendetesore aktuale.
- Nivelet e CA 19-9 jane ne renie. Kjo mund te nenkuptoje se tumori juaj po zvogelohet dhe trajtimi juaj po funksionon.
- Nivelet e CA 19-9 kane mbetur te njejta. Kjo mund te nenkuptoje se semundja eshte e qendrueshme dhe nuk eshte permiresuar apo perkeqesuar.
- Nivelet e CA 19-9 u ulen pas trajtimit, por u rriten me vone. Kjo mund te nenkuptoje se kanceri juaj eshte rikthyer ose eshte rritur. Ju do te keni nevoje per me shume teste per te kontrolluar nese kanceri po shkakton vertet nivelin me te larte te CA 19-9.
Nese nuk keni kancer, por rezultatet e testit tregojne nje nivel te larte te CA 19-9, mund te mos keni nje problem shendetesor qe ka nevoje per trajtim. Njerezit e shendetshem mund te kene nivele te larta CA 19-9. Por nivelet e larta mund te jene shenje e nje gjendjeje, si p.sh.
- Pankreatiti, inflamacion i pankreasit
- Guret ne temth
- Semundje te kanaleve biliare, duke perfshire nje bllokim ose infeksion
- Semundje te melcise
- Fibroza cistike
Bisedoni me mjekun qe ndiqeni per semundjen, se cfare mund te nenkuptojne rezultatet tuaja.
Nese ofruesi juaj mendon se mund te keni nje nga keto kushte, ndoshta do t’ju nevojiten teste te tjera per te zbuluar se cfare po ndodh me siguri.
A ka ndonje gje tjeter qe duhet te dini per nje test CA 19-9?
Laboratoret perdorin metoda te ndryshme per te matur sasine e CA 19-9 ne mostren e gjakut. Metoda e testimit mund te ndikojne ne rezultatet te pergjigjes. Nese jeni duke kryer teste te rregullta per te monitoruar kancerin, eshte e rendesishme qe analizat tuaja te behen ne te njejten teknike, dhe zakonisht ne te njejtin laborator. Kjo i lejon mjekut tuaj te krahasoje rezultatet tuaja me kalimin e kohes.
REFERENCAT
https://medlineplus.gov/lab-tests/ca-19-9-blood-test-pancreatic-cancer/
https://stanfordhealthcare.org/medical-tests/t/tumor-markers/types/ca-19-9.html
https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=167&contentid=ca_19_9
