HISTOPLAZMOZA
CFARE ESHTE HISTOPLAZMOZA?
Histoplazmoza eshte nje infeksion i shkaktuar nga nje mikrob i quajtur Histoplasma capsulatum. Kjo e fundit rritet ne ato pjese te tokes ku ka nje llojshmeri te madhe vlerash ushqyese,te tilla si :jashteqitjet e shpendeve, jashteqitjet e lakuriqit te nates,etj. Tek njerezit histoplazmoza eshte nje semundje qe prek rruget e frymemarrjes(respiratore) dhe shkaktohet pikerisht nga keto spore te mikrobit Histoplasma capsulatum. Vec mushkerive(pulmoneve) kjo semundje mund te preki edhe pjese te tjera te trupit. Infektimi me i madh ndodh ne momentin qe njerezit ekspozohen ndaj ajrit te pasur me keto mikrobe ( toka e infektuar me jashteqitjet e shpendeve apo lakuriqve te nates) gjate kohes kur kemi projekte(pune) pastrimi te ambientit. Vec njerezve me kete semundje mund te infektohen edhe qente,macet,minjte,etj.
KUSH ESHTE I RRISKUAR TE PREKET NGA KJO SEMUNDJE?
Njerezit qe jetojne ne vende ku ka shume kerpudha jane me te rriskuar per te zhvilluar semundjen e histoplazmozes. Shumica e njerezve te infektuar nga mikrobi Histoplasma capsulatum nuk do te zhvillojne simptoma nese ekspozimi ndaj tij nuk ka qene shume i madh.
Rreziku i madh per ekspozimin ndaj mikrobit te histoplazmozes perfshin:
- punetoret qe kryejne pune prishjeje ose rinovimi ndertesash ku ka nje ngarkese te larte te mikrobit pergjegjes te semundjes(vende ku ka jashteqitje shpendesh apo lakuriqesh nate).
- kopshtaret qe perdorin jashteqitjet e shpendeve ose lakuriqeve te nates si pleh.
- punetoret e germimit qe merren me shkuljen e pemeve qe kane qene si strehuese per keto shpend qe kemi permendur.
- personat qe pastrojne vatrat e zjarrit,poshte oxhaqeve ne te cilat kane qene strehuar lakuriqet ose zogjte.
- duhanpiresit prej shume kohesh dhe personat me semundje egzistuese ne mushkeri jane me te rriskuarit per te zhvilluar kompikacione nga histoplazmoza.
- po ashtu te rriskuar per kete semundje jane edhe personat me imunitet te rene si : personat qe kane kryer transplante,pacientet me kimioterapi, etj.
SIMPTOMAT E SEMUNDJES SE HISTOPLAZMOZES?
Format e lehta te semundjes se histoplazmozes nuk shkaktojne shenja apo simptoma.
Por infeksionet e renda, kur ngarkesa mikrobike ne organizem eshte shume e larte, mund te jene kercenuese per jeten.
Kur kemi shfaqjen e shenjave dhe simptomave,zakonisht ato shfaqen 3-17 dite pas ekspozimit primar me mikrobin, dhe mund te perfshijne:
- Ethe
- Te dridhura
- Dhimbje koke
- Dhimbje muskulore
- Kolle e thate
- Dhimbje gjoksi
- Lodhje
- Disa njerez me histoplazmoze kane gjithashtu dhimbje kycesh dhe skuqje te lekures mbi to.
- Njerezit qe kane nje semundje te mushkerive si emfizema, mund te zhvillojne histoplazmoze kronike.
Shenjat e histoplazmozes kronike mund te perfshijne humbje peshe dhe nje kolle te pergjakshme.
Simptomat kronike te histoplazmozes ndonjeherë imitojne ato te tuberkulozit.
SI PERHAPET KJO SEMUNDJE TEK NJEREZIT?
Menyra e perhapjes se ketij infeksioni ne popullate eshte nepermjet kerpudhave.
Kerpudhat gjenden ne te gjithe boten dhe rriten ne token qe eshte e pasuruar me jashteqitjet e lakuriqeve te nates ose te shpendeve.
Per shembull, kerpudhat jane te zakonshme rreth shtepive te vjetra te pulave, ne shpella dhe zona te tjera ku strehohen lakuriqet e nates.
Kerpudhat prodhojne spore qe mund te kalojne ne ajer nese toka punohet. Thithja e ketyre sporeve mund te shkak per zhvillimin e infeksionit.
Semundja nuk perhapet nga personi ne person po ashtu nuk merret as nga kafshet qe e kane kete semundje.
KOMPLIKACIONET E SEMUNDJES!
Histoplazmoza mund te shkaktoje shume komplikacione serioze edhe tek njerezit ne dukje te shendetshem. Per foshnjat, te moshuar dhe njerezit me sistem imunitar te dobet simptomat e mundshme te semundjes jane shpesh kercenuese per jeten.
Komplikacionet e mundshme te semundjes jane:
- Sindroma e distresit akut respirator.
Histoplazmoza mund te demtoje mushkerite deri ne ate pike sa qeset(alveolat ne mushkeri) e ajrit fillojne te mbushen me leng(likid). Kjo parandalon shkembimin e mire te ajrit dhe mund te varferoje oksigjenin ne gjakun tuaj. - Probleme me zemren.
Inflamacioni i qeskes/cipes qe rrethon zemren tuaj (perikardi) quhet perikardit. Kur lengu ne kete qese rritet, ai mund te nderhyje ne aftesine e zemres per te pompuar gjakun. - Insuficienca adrenale.
Histoplazmoza mund te demtoje gjendrat tuaja mbiveshkore, te cilat prodhojne hormone qe japin udhezime per pothuajse çdo organ dhe ind ne trupin tuaj. - Meningjiti.
Ne disa raste, histoplazmoza mund te shkaktoje kete inflamacion te membranave qe rrethojne trurin dhe palcen kurrizore.
TRAJTIMI MJEKSOR I SEMUNDJES?
Per disa te semure kjo semundje kalon vete pa pasur nevojen e perdorimit te medikamenteve shtese. Megjithate medikamentet antifungeale(ilacet kunder infeksioneve kerpudhore) jane shume te nevojshem per te parandaluar komplikacionet e mevonshme te semundjes. Nje nga medikamentet fungeale qe perdoren me shpeshe eshte ITRACONAZOL . Ne varesi te llojit te infeksionit qe eshte zhvilluar ne organizem dhe sistemit imunitar te personit, nje trajtim antifungeal varion nga 3 muaj ne 1 vite.
