DIFTERIA
CFARE ESHTE SEMUNDJA E DIFTERIS?
Difteria eshte nje semundje infektive shume e rende , e cila shkaktohet nga clirimi i nje toksine bakteriale . Kjo semundje infektive shkakton nje pezmatim te mukozes se gojes , pjese se pasme te hundes dhe fytit duke krijuar keshtu shume veshtiresi ne aktin e respirimit dhe ate te gelltitjes . Difteria eshte nje semundje infektive shume e rende deri ne vdekjeprurese .
SA E ZAKONSHME ESHTE DIFTERIA SI PATOLOGJI?
Sipas te dhenave statistikore te marra nga kerkimet shkencore ne amerike , difteria nuk eshte hasur me ne popullate qe prej vitit 2003 . Kjo ne saj te zbulimit te vaksines se difterise , qe per hir te se vertetes prezantimet e para te saj ne tregun farmaceutik datojne qe prej vitit 1920. Megjithate semundja e difterise mbetet nje problem pervendet ku mbulimi i vaksines eshte nje problem. Keshtu per shembull ne Ish Bashkimin Sovjetik ne vitin 1990 u raportuan me shume se 150000 vdekje nga difteria .
CILAT JANE SIMPTOMAT QE MANIFESTON NE ORGANIZEM SEMUNDJA E DIFTERISE?
Difteria ,si nje semundje infektive , fillon si nje e ftohur qe shoqerohet me dhimbje fyti , temperature lehtesisht te rritur dhe te dridhura .
Difteria prodhon nje toksine e cila jep nje trashje te mukozes se fytit dhe pjeses se pasme te hundes . Shtresa e formuar ka nje ngjyre blu ne te gjelbert ose ndonjehere edhe gri . E gjitha kjo situate krijon veshtiresi ne aktin e respirimit dhe ne ate te gelltitjes .
SA SERIOZE ESHTE PATOLOGJIA E DIFTERISE?
Difteria eshte nje patologji infektive shume serioze . Kjo sepse trashja e mukozes se fytit dhe e pjeses se pasme te hundes mund te krijoje veshtiresi serioze ne aktin e respirimit .
Patologjia e difterise prodhon nje toksine qe mund te sulmoj muskulin e zemres , duke dhene nje ndryshim te ritmit te zemres deri ne deshtim te funksionit te saj. Po ashtu kjo toksine mund te sulmoje edhe nervat duke cuar ne nje pamundesi per te levizur disa pjese te trupit ose e quajtur ndryshe parezi . Statistikat tregojne se 1/10 persona te prekur nga difteria nderrojne jete . Kjo statistike rendohet per femijet me moshe deri ne 5 vjec , ku 1/5 femije te moshes 5 vjec humbin jeten .
SI PERHAPET PATOLOGJIA E DIFTERISE?
Patologjia e difterise perhapet ne te njejten menyre si edhe semundjet e tjera infektive , kjo me ane te kollitjes ose te teshtitjes ne mjedise te populluara . Nje person eshte ne gjendje te infektoje nje tjere person deri ne dy jave pas infektimit .
SI TRAJTOHET DIFTERIA?
Semundjet infektive normalisht trajtohet me medikamente antivirale ,por kjo gje nuk vlen per difterine . Difteria nuk trajtohet me medikamente antivirale .
SI MUND TE PARANDALOHET SEMUNDJA E DIFTERISE?
Menyra me e mire per te parandaluar semundjen e difterise eshte nepermjet imunimizimit . Jane kater lloje kombinimesh vaksinash qe permbajne m.o qe nderton vaksinen e difterise :DTaP,Tdap,DT dhe Td. Dy nga keto vaksina TDaP dhe TD behen tek femijet e moshes nen 7 vjec , ndersa dy te tjerat Tdap dhe Td behen tek femijet me te medhenj dhe adultet .
- Td ( tetanoz difteri ) , vaksina jepet me doza perforcuese cdo 10 vjet tek adoleshentet dhe adultet ose pas ekspozimit ndaj m.o te tetanozit .
- Tdap ( tetanoz-difteri-pertus ) , adoleshentet 11-18 vjec dhe te rriturit 19-64 vjec mund te marrin nje doze te vetme te saj . Kete vaksine mund ta marrin edhe femijet e moshes 7-10 vjec te cilet nuk kane plotesuar imunimizimin nga pertusi . Po ashtu kjo lloj vaksine mund te behet pa marre parasysh se kur eshte marre Td per here te fundit.
KUJDES!!!
- Shkronjat e medha tek emertimi i vaksinave, tregojne doza me fuqi te plote te toksinat perkatese .
- Shkronjat e vogla tek emertimi i vaksinave , tregojne doza me fuqi te reduktuar te toksinave .
Duhet thene se po paraqesim per nje teknike vaksinimi qe realizohet ne amerike .
REFERENCAT
https://dph.illinois.gov/topics-services/diseases-and-conditions/diseases-a-z-list/diphtheria.html
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diphtheria/symptoms-causes/syc-20351897
