Semundjet reumatizmale jane nje grup semundjesh qe prekin kockat, kycet dhe muskujt. E megjithate kjo nuk do te thote se nuk mund te preken edhe organet e tjera ne trup .

Mjeku qe merret me keto probleme shendetesore, pra problemet qe perfshijne kockat, kycet dhe muskujt, quhet mjek reumatolog.

Me poshte do te paraqesim disa prej analizave qe i vijne ne ndihme mjekeve reumatolog per zbulimin e semundjeve reumatizmale. Megjithate, eshte e rendesishme te theksohet se nje mjek reumatolog do te vendose cilat teste jane te nevojshme per cdo pacient ne menyre individuale, duke marre parasysh shenjat dhe simptomat e tyre te vecanta.

1. ANALIZA E GJAKUT

Analizat e gjakut jane nje menyre e zakonshme per te identifikuar nje numer te caktuar faktoresh rrisku te problemeve shendetesore, duke perfshire edhe markuesit inflamator. Nje nivel i larte i markuesve inflamatore ne gjak mund te sugjeroje nje diagnoze te artritit inflamator si artritin reumatoid ose artritin psoriatik.

• Nivelet e Eritrosedimentit(ESR) dhe Proteina C-reaktive (CRP)
  ESR dhe CRP jane dy analiza te gjakut qe tregojne nje nivel te larte te inflamacionit ne trup. Niveli i larte i ESR dhe CRP mund treguar se nje person ka semundje reumatizmale dhe mund te jete nje indikator i aktivitetit te semundjes. Keto analiza mund te jene te dobishme ne monitorimin e semundjes dhe percaktimin e pergjigjes se pacientit ndaj trajtimit.
• Analiza e faktorit reumatoid (RF)
  RF eshte nje antitrup qe mund te gjendet ne gjak ne shume semundjeve reumatizmale, si artriti reumatoid dhe lupusi. Niveli i larte i RF mund tregoje nje rrezik te larte per zhvillimin e semundjes reumatizmale.
• Antitrupa anti-nukleare (ANA)
  Keto antitrupa mund te ndihmojne ne diagnozimin e semundjes dhe percaktimin e pergjigjes se pacientit ndaj trajtimit.
• Analiza e anemise
  Semundjet reumatizmale, si artriti reumatoid, mund te shkaktojne anemie. Keto analiza mund te ndihmojne ne identifikimin e anemise dhe te ndihmojne ne trajtimin e saj, qe mund te reduktoje simptomat e semundjes.
• Antitrupa Anti-Ciklike Citrulinuar (anti-CCP)
  Anti-CCP jane antitrupa qe kane nje afinitet(ndjeshmeri) te vecante per nje protein te quajtur ciklina citrulinuar, qe gjendet ne indet e e prekura nga semundja. Niveli i larte i anti-CCP mund tregoje nje rrezik te larte per zhvillimin e RA(artritit reumatoid).
• Numri i qelizave te Bardha te Gjakut (WBC)
  Keto analiza tregojne nese ka nje burim infeksioni ne trup. Nese niveli i WBC eshte i larte, mund te kete nje gjendje jo te mire shendetesore ne trup, dhe keto analiza mund te ndihmojne ne percaktimin e arsyes per nje agravim te gjendjes se artritit reumatoid.

2. ANALIZAT REUMATOLOGJIKE

• Analiza e antitrupave reumatoid (RF) eshte nje analize laboratorik qe perdoret per te identifikuar prezencen e antitrupave specifike ne gjak qe mund te gjenden tek pacientet me artrit reumatoid (RA).
  Per te kryer kete analize, mjeku do te marre nje mostre gjaku nga pacienti dhe do te kerkoje antitrupat reumatoid ne ate moster gjaku. Nese antitrupat reumatoid jane te pranishem, kjo mund te sugjeroje nje diagnoze te artritit reumatoid. Megjithate, nuk eshte e mundur qe kjo analize te perdoret si nje test i vetem per te konfirmuar diagnozen e artritit reumatoid sepse keto antitrupa mund te gjenden edhe tek pacientet me semundje autoimune te tjera. Eshte pare se analiza me antitrupa anti-CCP eshte me efektive ne zbulimin e artriteve sesa FR.
  Nje rezultat pozitiv mund te tregoje pranine e artritit reumatoid, por nuk tregon se cila eshte shkalla e rendeses se semundjes.
• ANCA (antitrupave citoplazmik te neutrofileve) jane antitrupa qe mund te shihen ne disa semundje autoimune qe nuk lidhen me artritin reumatoid (RA). Ne RA, sistemi imunitar shikon lendet e lengut sinovial ne artikulacione si nje kercenim dhe prodhon antitrupa qe sulmojne indin sinovial. Keto antitrupa quhen faktore reumatoid (RF) dhe antitrupa anti-citullin (anti-CCP) dhe jane te rendesishme per diagnozen e RA.
• Faktori reumatoid (FR) eshte nje antitrup qe ndodhet ne gjakun e pacienteve me artrit reumatoid (RA) dhe ne disa semundje autoimune te tjera. Kjo gje e bene FR nje analize te rendesishme per diagnozen e RA. Nje nivel i larte i FR mund te tregoje nje diagnoze te mundshme te RA, por nuk eshte nje test absolut per kete semundje. Ne rrethana te ralla, nje nivel i larte i FR mund te tregoje pranine e nje semundje autoimune te ndryshme, si lupus, skleroderma dhe sindromi Sjogren.

3. Egzaminimet imazherike

Ka disa teste imazherike qe mund te perdoren per te diagnostikuar artritin.
Keta testet imazherike ndihmojne ne vleresimin e gjendjes se indeve dhe mund te ndihmojne ne identifikimin e semundjeve te ndryshme reumatizmale.
Disa nga testet me te zakonshme jane:

• Radiografia(rrezet x)
  Rrezet X mund te perdoren per te vleresuar masen e kockave, duke treguar nese ka humbje kockore ose ndryshime te tjera ne kocka qe mund tregojne se nje person ka artrit.
• EKO (Ultratingujt)
  Ultratingujt perdoren per te vleresuar ndryshimet qe mund te pesojne indet ne trup,por edhe kapsulat e kyceve dhe organet e brendshme te trupit. Ultratingujt mund te perdoren per te zbuluar ndryshime ne kyce dhe te vleresojne shkallen e inflamacionit.
• MRI (rezonanca magnetike)
  MRI eshte nje teknike imazherie qe perdoret per te prodhuar imazhe 3D te indeve dhe organeve. Ky test mund te ndihmoje ne identifikimin e semundjeve reumatizmale, duke treguar shenja te inflamacionit dhe demeve ne inde.
• Skaneret CT
  Skaneret CT perdorin rreze X per te krijuar imazhe te kockave dhe nyjeve. Kjo mund te ndihmoje ne identifikimin e ndryshimeve ne kocka dhe ne nyje dhe mund te jete nje zgjidhje per diagnostikimin e artritit.
• Ne disa raste, mjeku mund te kryeje nje artroskopi, qe eshte nje procedurë kirurgjikale minimale qe perdoret per te shikuar brenda nje nyjeje. Ky procedurë mund te ndihmoje ne identifikimin e semundjeve dhe demit ne inde dhe mund te jete nje zgjidhje e efektshme per zbulimin dhe trajtimin e artritit.

Gjithmone per te percaktuar analizat e duhura dhe planin e trajtimit te duhur, mjeku duhet te analizoje simptomat, historine mjekesore dhe te kryeje nje examinim fizik dhe imazherike.

4. ANALIZAT E INFLAMACIONIT

• Niveli i proteines C-reaktiv (CRP) mund te jete analize e rendesishme per pacientet me artrit reumatoid (RA) dhe mund te perdoret si nje tregues i inflamacionit te pergjithshem ne trup. Nje nivel i larte i CRP mund te tregoje se semundja eshte aktive dhe po shkakton demtime ne kyce dhe kockat. Nese pacienti merr trajtim per RA, niveli i CRP-se mund te perdoret per te vleresuar efektivitetin e trajtimit dhe per te ndihmuar ne vendosjen e nje terapie me te mire.

• Niveli i ESR (Eritrosedimenti eritrocitar) mund te perdoret si nje tregues jo specifik i inflamacionit ne trup. Niveli i larte i ESR mund te tregojë nje shkalle te larte te inflamacionit ne trup, por nuk eshte nje test specifik per artritin reumatoid (RA) ose semundje autoimune te tjera.
  Per shkak te mungeses se ndjeshmerise, ESR nuk eshte nje test i vetem i mjaftueshem per te konfirmuar diagnozen e RA.
  Ne disa raste, pacientet me RA mund te kene nje nivel normal te ESR ne gjak edhe nese semundja eshte aktive.

5. EGZAMINIMET FIZIKE NE SEMUNDJET REUMATIZMALE

Egzaminimi fizik eshte nje pjese e rendesishme e zbulimit dhe vleresimit te pacienteve me semundje reumatizmale. Ne nje egzaminim fizik, mjeku mund te beje nje vleresim te plote te kyceve dhe kockave tuaja dhe mund te kerkoje shenja te ndryshimeve, sic jane inflamacioni, dhimbja, skuqja, dhe zvogelimi i levizshmerise.

Disa nga elementet e zakonshem te egzaminimit fizik ne pacientet me semundje reumatizmale perfshijne:

• Vleresimi i levizshmerise se kyceve dhe kockave
• Kontrolli i dhimbjes dhe ndjeshmerise ne kyce dhe kockat
• Identifikimi i inflamacionit(enjtje,skuqje te lekures dhe ngrohtesi) ne kyce dhe kocka
• Vleresimi i simptomave te semundjes se RA, sic jane shqetesimi i kembe

REFERENCAT

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rheumatoid-arthritis/symptoms-causes/syc-20353648

https://www.cdc.gov/arthritis/basics/rheumatoid-arthritis.html

https://www.nhs.uk/conditions/rheumatoid-arthritis/

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4924-rheumatoid-arthritis

https://www.rheumatology.org/I-Am-A/Patient-Caregiver/Diseases-Conditions/Rheumatoid-Arthritis