Kerci qe gjendet ndermjet ndermjet kockave eshte nje ind shume i rendesishem, ky ind lidhes gjendet ne te gjithe trupin. Kerci eshte nje material i forte dhe fleksibel, por njekohesisht eshte relativisht i lehte per t’u demtuar.
Ky ind i holle vepron si nje jastek midis kockave te kyçeve. Njerezit me demtim te kercit zakonisht perjetojne :

• Dhimbje te kyçeve, si gjate levizjeve ashtu edhe gjate pushimit
• Ngurtesi te kyceve
• Inflamacion (enjtje) te kyceve

Kerci ka disa funksione ne trupin e njeriut:

1. Redukton ferkimin ndermjet kockave dhe vepron si nje jastek midis nyjeve duke ndihmuar ne kompensimin e peshes ndersa vrapojme, perkulemi dhe shtrihemi.
2. Mban kockat te bashkuar, per shembull kockat e kafazit te kraharorit.
   Disa pjese te trupit jane bere pothuajse teresisht nga kerc, per shembull pjeset e jashtme te vesheve .
3. Tek femijet, skajet e kockave te gjata jane bere nga ind kercore, qe perfundimisht shnderrohet ne ind kockore.
4. Ndryshe nga llojet e tjera te indeve, kerci nuk ka furnizim me gjak. Per shkak te kesaj, kerci i demtuar kerkon shume me shume kohe per t’u sheruar, krahasuar me indet e tjera qe furnizohen nga gjaku.

Kur kerci ne nje kyc demtohet, mund te shkaktoje dhimbje te forta, inflamacion dhe njefare paaftësie per ta perdorur ate kyc.
Kjo semundje prek shume te rriturit, vecanerisht ato te rritur mbi 45 vjec kur edhe siperfaqet e kycit ndermjet dy kockave fillojne dhe konsumohen(hahen).

KUSH JANE SIMPTOMAT E DEMTIMIT TE KYCEVE?

Pacientet me demtim te kercit ne nyje/kyce (demtim te kercit artikular) do te perjetojne:

1. Inflamacion
   Zona rreth inflamacionit fryhet, behet me e ngrohte se pjeset e tjera te trupit, me e ndjeshme dhe e dhimbshme.
2. Ngurtesi dhe veshtiresi ne levizje.
3. Kufizim i harkut te levizjes, gjymtyra e prekur nuk do te levize aq lirshem dhe lehte.
4. Demtimi i kercit artikular me shpesh ndodh ne gjunje, por kycet e berrylit, te dores, te kembes, te shpatulles dhe ijeve gjithashtu mund te preken.

Ne raste te renda, nje pjese e kercit mund te shkeputet dhe nyja mund te bllokohet. Kjo mund te japi hemartroze (gjakderdhje ne kycin e prekur), lekura ne ato zona mund te behet me njolla dhe te kete nje pamje te mavijosur.

SHKAQET PERSE MUND TE NDODHE NJE DEMTIM I KERCIT QE GJENDET NE SKAJET E KOCKAVE?

1. Goditje e drejtperdrejte ne kyce.
   Nese nje nyje merr nje goditje te rende, ndoshta gjate nje renieje te keqe ose nje aksidenti automobilistik, kerci mund te demtohet. Sportistet kane nje rrezik me te larte per te vuajtur nga demtimi i kyçeve, veçanerisht ata te perfshire ne sporte me rrezik te larte demtimi si futbolli, regbi dhe mundja.
2. Konsumimi i kerceve.
   Nje nyje qe perjeton nje periudhe te gjate stresi mund te demtohet. Individët obeze kane me shume gjasa te demtojne gjurin e tyre gjatë nje periudhe 20-vjeçare sesa nje person me peshë normale, thjesht sepse trupi eshte nen nje shkalle shume me te larte te stresit fizik.
   Inflamacioni, prishja dhe humbja eventuale e kercit ne nyje njihet si osteoartriti.
3. Mungesa e levizjes
   Nyjet duhet te levizin rregullisht per te mbetur te shendetshem. Periudhat e gjata te pasivitetit ose palevizshmerise rrisin rrezikun e demtimit te kercit.

SI DIAGNOSTIKOHET SEMUNDJA E DEMTIMIT TE KERCEVE?

Te besh dallimin midis demtimit te kercit ne gju dhe nje ndrydhjeje, ose dëmtimi te ligamentit, nuk eshte e lehte sepse simptomat mund te jene te ngjashme.
Megjithate, testet moderne jo-invazive e bejne punen shume me te lehte se sa ishte me pare.

Pas kryerjes se nje ekzaminimi fizik te pacientit, mjeku mund te kerkoje realizimin e analizave te meposhtme diagnostike:

• Imazhe me rezonance magnetike (MRI)
  Edhe pse e dobishme, nje MRI nuk mund te zbuloje gjithmone demtimin e kercit.
• Arthroskopia
  Nje instrument i ngjashem me tubin (arthroskop) futet ne nje nyje per ta ekzaminuar dhe riparuar ate. Kjo procedure mund te ndihmoje ne percaktimin e shkalles se demtimit te kercit.

SI MUND TI TRAJTOJME PROBLEMET QE LIDHEN ME DEMTIMIN E SIPERFAQES ARTIKULARE?

1. Trajtimi konservativ (jo kirurgjik).
   Disa paciente i pergjigjen mire trajtimit konservativ, i cili mund te perfshije ushtrime speciale, anti-inflamator josteroid dhe nganjehere injeksione kortikosteroide.

Ushtrimet mund te perfshijne terapi fizike dhe/ose nje program qe pacienti mund te beje ne shtepi. Nese problemi nuk eshte shume i madh, kjo mund te jete gjithçka qe i nevojitet pacientit.

2. Trajtimi kirurgjikal.
   Pacientet qe nuk i pergjigjen trajtimit konservativ do te kene nevoje per kirurgji. Ekzistojnë disa opsione kirurgjikale, ne varesi te nje sere faktoresh, te cilet perfshijnë moshen dhe nivelin e aktivitetit te pacientit, sa i madh eshte lezioni dhe sa kohe me pare ka ndodhur lendimi.

-Gerryerja e siperfaqes artikulare, lendimimi i kercit te demtuar dhe heqja e skajeve të lirshme per te parandaluar ferkimin dhe acarimin e pjeseve te tjera te trupit. Procedura kryhet duke perdorur instrumente te vogla artroskopike, te tilla si nje makine rroje mekanike.
-Stimulimi i palces.
Nen kercin e demtuar, kirurgu ben vrima te vogla (mikro-fraktura), duke ekspozuar enet e gjakut qe shtrihen brenda kockes. Kjo shkakton formimin e nje mpiksje gjaku brenda kercit që shkakton prodhimin e kercit te ri. Fatkeqesisht, kerci i ri qe rritet eshte me pak i zhdervjellet se lloji i kercit origjinal.

• Zevendesimi i kercit te demtuar.
  Kerci i shendetshem, i pademtuar merret nga nje zone dhe zhvendoset në vendin e demtuar. Kjo procedure nuk eshte e pershtatshme kur ka demtime te perhapura, si ne osteoartrit. Per me teper kjo perdoret kur zona e demtimit te kercit, pergjithesisht eshte ne madhesi 10-20 milimetra, pra eshte vogel.
• Implantimi autolog i kondrociteve .
  Nje pjese e vogel e kercit hiqet dhe dergohet ne laborator, ketu ai rritet per te prodhuar me shume qeliza kercesh. Rreth 1-3 muaj me vone, qelizat e reja te kercit implantohen ne gju, ku rriten ne inde te shendetshme.

Cilat jane komplikacionet qe vijne prej kesaj semundje?
1.Nese nuk trajtohet kyci, veçanerisht nese eshte kyci qe mbane peshe te madhe, siç eshte gjuri, mund te demtohet aq shume sa qe personi te mos mund te ece. Perveç palevizshmerise, dhimbja ngadale mund te perkeqesohet.
2.Te gjitha defektet e vogla te kercit artikular përfundimisht mund te perparojne ne osteoartrit nese u jepet kohe e mjaftueshme.

REFERENCAT

1. “Kërci Artikular i Gjuhës: Epidemiologjia, Mekanizmi i Demtimit dhe Trupat e Trajtimi” nga Lianyuan Feng, Xinhua Qu, Shuaijun Jia, etj.
2. “Trajtimi i Demtimeve të Kërcit Artikular në Sportistë” nga K. Donald Shelbourne dhe Rodney G. May.
3. “Rikuperimi pas Demtimeve të Kërcit Artikular të Gjuhës: Një Përmbledhje e Literaturës” nga Jon Karlsson, Linnéa H. Rasmussen, Per A.F.H. Renström, etj.
4. “Epidemiologjia dhe Faktorët e Rrezikut për Demtimet e Kërcit të Gjuhës në Sportet me Këmbë” nga H. Sarcevic, A. Berg, dhe J. Marklund.
5. “Trupat e Trajtimi për Demtimet e Kërcit Artikular të Gjuhës: Një Përmbledhje” nga W.B. Renström dhe L.L. Lynch.