CFARE ESHTE SHIGELLA?

Shigelloza eshte nje semundje infektive e shkaktuar nga nje grup bakteresh(mikrobe) te quajtur Shigella.
Shumica e njerezve qe jane te infektuar me bakterine Shigella zhvillojne diarre, ethe dhe dhimbje ne formen e krampeve/te prerave ne stomak 1-2 dite pasi jane ekspozuar ndaj bakterit. Diarreja eshte shpesh me gjak.
Shigelloza zakonisht zgjat deri ne 7 dite dhe pjesa me e madhe e personave te infektuar nuk kane nevoje per perdorimin e antibiotikeve. Ne disa persona, vecanerisht femijet e vegjel dhe te moshuarit, diarreja mund te jete aq e rende sa pacienti duhet te shtrohet ne spital. Si rrjedhoje mund te lind nevoja e perdorimit te antibiotikeve, qe mund te shkurtojne periudhen e simptomave te semundjes me 2 dite dhe te ndihmoje ne rikuperimin nga semundja. Nje infeksion i rende me temperature te larte gjithashtu mund te shoqerohet me kriza te femijet me te vegjel se 2 vjeç.
Disa persona qe jane te infektuar me bakterin ne fjale mund te mos kene fare simptoma, por mund te kalojne bakteret Shigella te te tjeret.

CILET JANE RRUGET E PERHAPJES SE BAKTERIT TE SHIGELLES TEK TE TJERET DHE CILET JANE ME TE RRISKUARIT?

Bakteret Shigella shkaktojne nje infeksion te quajtur shigelloze,qe ndryshe njihet edhe si dizanteria.

Kater llojet e baktereve te Shigellas jane:

1. Shigella sonnei
2. Shigella flexneri
3. Shigella boydii
4. Shigella dysenteriae

S. dysenteriae dhe S. boydii jene shkaktare te rendesishem te semundjeve ne zonat me kushte te uleta ekonomike. Shigella dysenteriae tip 1 mund te jete vdekjeprurese.

Si perhapen bakteret Shigella?
Shigella perhapet lehtesisht ne popullate, nevojitet vetem nje numer i vogel bakteresh per te shkaktuar nje infeksion.
Njerezit me nje infeksion Shigella mund ta perhapin infeksionin te te tjeret per disa jave pasi diarreja e tyre te kete perfunduar.

Nje mundesi e transmetimit te Shigeles eshte rruga orale-fekale.
Disa menyra se si Shigella mund te hyje ne gojen tuaj eshte:

• duart e palara pas prekjes se lodrave, pajisjeve te banjes, tavolines se nderrimit te pelenave te kontaminuara me bakteret Shigella nga dikush me nje infeksion te tille.
• mos larja si duhet e duarve pas pastrimit te tualetit.
• ngrenia e ushqimit te pergatitur nga nje person te infektuar nga Shigella.
• konsumi i ujit te kontaminuar me kete bakter,si pash perzierja e ujit te pijshem me ujrat e zeza,uji i pishinave i patrajtuar si duhet,etj.
• se fundmi mesohet se Shigela mund te transmetohet edhe nga mardhenieve intime.

Cilet jane personat me te rriskuar per tu infektuar nga Shigella?

1. Femijet e vegjel
2. Udhetaret qe udhetojne ne zona me kushte higjenosanitare te ulta.
3. Personat qe kryejne mardhenie seksuale brenda gjinise.
4. Personat me sistem imunitar te dobet.

CILAT JANE SIMPTOMAT QE SHFAQ SHIGELLA NE ORGANIZEM?

Njerezit me infeksion te shkaktuar nga Shigella (shigelloza) zakonisht fillon te shfaq simptoma 1-2 dite pas kontaktit me mikrobin.
Keto simptoma perfshijne:

1. Diarre qe mund te jete edhe me gjak
2. Ethe
3. Dhimbje stomaku
4. Ndjenja e nevojes per jashteqitje ne momentin qe zorra eshte e zbrazur

Disa njerez mund te mos kene asnje simptome.

Simptomat zakonisht zgjasin 5-7 dite, por disa njerez mund te perjetojne simptoma diku nga disa dite deri ne 4 ose me shume jave. Ne disa raste, mund te duhen disa muaj derisa zakonet e jashteqitjes te kthehet ne normalitet.

Kur duhet te kontaktoni mjekun tuaj!
Njerezit me diarre duhet te kontaktojne mjekun e tyre nese kane ndonje nga keto simptoma:

1. Ethe
2. Diarre me gjak
3. Ngerce ose ndjeshmeri e forte ne stomak
4. Dehidratim

Njerezit qe jane me shendet te dobet ose sistemi imunitar i te cileve eshte i dobesuar nga semundjet (si HIV) ose trajtimet mjekesore (si kimioterapia per kancerin) kane me shume gjasa te semuren per nje periudhe me te gjate kohore.

SI DIAGNOSTIKOHET SHIGELLOZA?

Ka nje numer te madh semundjesh qe mund te japin nje situate shendetesore qe do te manifestohet me diarre dhe diarre te pergjakshme. Trajtimi efektiv varet nga cili mikrob po shkakton diarrene.
Percaktimi se Shigella eshte shkaku i semundjes, varet nga testet laboratorike qe identifikojne bakteret ne jashteqitjet e personave te infektuar.
Keto teste ndonjehere nuk kryhen nese laboratori nuk eshte udhezuar ne menyre specifike per te kerkuar organizmin ne fjale.
Laboratori gjithashtu mund te beje teste speciale per te treguar se cili prej llojeve te Shigellas ka shkaktuar semundjen dhe cili antibiotik do të ishte me i pershtatshem per semundjen ne fjale.

SI BEHET TRAJTIMI I SHIGELLAS?

Shigelloza zakonisht mund te trajtohet me antibiotike.
Antibiotiket me te perdorur jane:

• ampicilina,
• trimethoprim/sulfametoksazol,
• acid nalidiksik,
• ciprofloxacin.

Trajtimi i duhur vret bakterin e Shigellas pergjegjes per semundjen ne fjale, qe mund te jete e pranishme ne jashteqitjen e pacientit dhe shkurton periudhen e shfaqjes se semundjes.
Fatkeqesisht, disa baktere Shigella jane bere rezistente ndaj antibiotikeve dhe perdorimi i antibiotikeve per te trajtuar shigelozen mund ti beje mikrobet me rezistente ne te ardhmen.
Personat me infeksione te lehta zakonisht sherohen shpejt pa trajtim me antibiotike. Prandaj, kur shume persona ne nje komunitet jane te prekur nga shigeloza, antibiotiket ndonjehere perdoren ne menyre selektive per te trajtuar vetem rastet me te renda. Ilacet kunder diarrese (psh loperamidi ose difenoksilati me atropine) ka te ngjare te perkeqesojne semundjen dhe duhet te shmangen.

REFERENCAT

https://dph.illinois.gov/topics-services/diseases-and-conditions/diseases-a-z-list/shigellosis.html

https://www.cdc.gov/shigella/symptoms.html

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/shigella/symptoms-causes/syc-20377529

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17826-shigellosis

https://www.healthline.com/health/shigellosis