Cfare eshte kanceri pulmonar?

Kanceri pulmonar eshte ai lloj kanceri qe prek pulmonin dhe fatkeqeshisht po peson nje rritje shume te madhe ne numer kohet e fundit . Ne nje studim te bere ne Illinois ,Amerike , ne vitet 1973-1992 nxorri ne pahe se shifrat e larta te kancerit pulmonar ishin me te larta se disa lloje te tjera te kancerit te kombinuara se bashku . Po ashtu mendohet se ne te ardhmen , jo shume te larget , tek femrat rritja e incidences se kancerit pulmonar do ta tejkaloj ate te kancerit te gjirit .

Pulmonet jane organe cifte , te vendosura ne toraks ( kraharor ) dhe kane nje madhesi te konsiderueshme . Ky organ mund te preket nga kanceri ne rrethana dhe faktor predispozues te ndryshem , por statistikisht sipmtomat mund edhe te vonojne shfaqjen e tyre deri pas 10 vitesh nga inkokulimi i semundjes . . Per kete arsye , ndonjehere sherimi prej semundjes eshte i pamundur sepse deri ne momentin qe patologjia shfaqet , kanceri mund te jete i perhapur ne organizem . Kanceri pulmonar eshte nje semundje qe mund te parandalohet dhe kjo duke shmangur faktoret e rriskut .

Cilet jane shkaktaret e kancerit pulmonar?

Disa shkaktare te kancerit pulmonar permendim :

1. Pirja e duhanit .
   Ky ves eshte konsideruar si nje shkaktar primar i kancerit pulmonar deri ne 85% te rasteve totale te semundjes .
2. Duhanpirja pasive ,ekspozimi ndaj Radonit , ekspozimi ndaj substancave inhalatore te demshme industriale si :
   -asbesti
   -rrezatimi ne pune .
3. Ndotja e ajrit .
4. Kushtet mjeksore si : – Tuberkulozi apo – kushte te tjera mjeksore .

Rreth 20% e pacienteve me kancer pulmonar nuk kane pire asnjehere duhan ne jeten e tyre . Po ashtu njerezit qe kane qene pires te duhanit por per nje arsye ose per nje tjeter e kane lene , perseri kane nje rrezik per kancer pulmonar .

Cilet jane me te rriskuarit per tu prekur nga kanceri pulmonar?

Personat te cilet kane qene ose jane duhanpires , jane me te rriskuarit per te zhvilluar kancer pulmonar ne krahasim me personat qe nuk jane pires te duhanit . Vitet qe nje person ka konsumuar duhan , numri i cigareve qe ai konsumon ne dite dhe niveli sa thelle personi e thith duhanin ne pulmone jane arsye qe po ashtu ndikojne ne zhvillimin e kancerit pulmonar .

Persona te tjere te rriskuar jane duhanpiresit pasiv , paciente qe vuajne nga tuberkulozi apo nga infeksione te tjera pulmonare , do te shtojme po ashtu ndotjen e ambientin dhe mjedisin ku nje person punon dhe jeton ( ekspozimi ndaj substancave te demshme sic thame per radonin , asbestin, etj ).

Cilat jane simptomat qe manifestohet kjo semundje?

Simptomat qe manifeston kjo semundje jane :

1. Kolle te vazhdueshme .
2. Hemoptizi ( e kollitur me gjak ) .
3. Sekrecione te nxjerra nga pulmoni , por me ngjyre jo normale .
4. Dhimbje kronike ne kraharor , shpine dhe ne shpatull.
5. Pneumoni e perseritur ose bronkit .
6. Edeme ne qafe dhe fytyre .
7. Lodhje te pashpjegueshme .
8. Gulcima , fishkellima dhe zhurma ne karaharor gjate aktit te respirimit.
9. Humbje te oreksit dhe si rrjedhoje edhe te peshes .
10. Ngjirje zeri .

Kanceri pulmonar zakonish nuk diagnostikohet ne stadet e hershme te tij , dukeqenese pulmonet jane organe cifte e me madhesi te konsiderueshme . Zbulimi i tij ndodh ne stade te avancuara , kur vitaliteti pulmonar bie . Kjo semundje zbulohet ne saj te nje hije ne radiografine e toraksit , dhe ne momentin qe manifestohet me disa nga simptomat e mesiperme duhet bere nje vizite e hollesishme tek mjeku .

Si duhet te veprojme ne kete rast?

• Shmangni duhanpirjen dhe vendet e mbyllura ku konsumohet ai .
  Lenia e tij ose mos fillimi fare i duhanit , ul ndjeshem rrezikun per
  zhvillimin e kancerit pulmonar .
• Kujdesuni ne ambientin ku punoni ndaj ekspozimit te Radonit , kjo substance mund te matet fare thjeshte ne saj te testeve qe jane ne perdorim per matjen e tij .
• Personat qe punojne ne pune me ngarkese te larte grimcash te rrezikshme qe mund te kalojne ne rruge inhalatore duhet te perdorin paisje mbrojtese . Ketu do te permendim maskat me mburoje hunde dhe goje . Shmangni ekspozimin ndaj Asbestit .

Sa i shpeshte eshte kanceri pulmonar tek femrat?

Ne kohet me te hershme meshkujt ishin me te rriskuar per te zhvilluar kancer pulmonar ne saj te vlerave te larta te duhanpirjes . Megjithate ky kancer eshte rritur ne numer edhe tek femrat si pasoj e rritjes se numrit te atyre qe konsumojne duhan , madje supozohet sipas disa statistikave qe ky lloj kanceri do tia kaloje edhe kancerit te gjirit .

Nese nje person nuk konsumon duhan , a mund ai te zhvilloje kancer te pulmonit?

Sipas statistikave rreziku nga pirja e duhanit , per zhvillimin e kancerit pulmonar eshte 87% , por cfare ndodh me 13% tjeter ?

Personat te cilet jetojne ne nje shtepi me nje person tjeter , i cili eshte duhanpires kane nje rrezik te shtuar per te zhvilluar kancer pulmonar . Personat qe jane duhanpires pasiv ( te dores se dyte ) , nese mundohen te shmangin kete incidence , jo vetem qe do te shmangin nje rrezik te larte per te zhvilluar kancer pulmonar , por do te ulin rrezikun edhe te zhvillimit te komplikacioneve te tjera pulmonare si astma .

Administrata Amerikane e Barnave dhe e Ushqimit ( FDA ) e ka cilesuar tymin e duhanit si nje substance Kancerogjene te grupit A .

Cili eshte trajtimi qe ndiqet ne rastet me kancer pulmonar?

Dhurata me e mire qe mund ti beni vetes tuaj eshte te shmangni pirjen e duhanit .
Ne rast diagnostikimi me kancer pulmonar egzistojne disa opsione trajtimi
duke perfshire ketu :

• terapine me rrezatim
• kimioterapine
  • kirurgjine
    Per kancerin pulmonar me qeliza jo te vogla , shkalla e mbijeteses eshte rritur dhe cilesia e jetgjatesia e pacienteve eshte permiresuar .
    Kanceri me qeliza te vogla pulmonare eshte kanceri me i rrezikshem qe prek pulmonin dhe nese eshte ne stade te avancuara ne kohen e diagnostikimit trajtimi eshte shume i veshtire . Trajtimi i kesaj te fundit i pergjigjet :
• kimioterapise
• terapis me burim rrezatimi ,
  por kane nevoj edhe per trajtim shtese gjate gjithe kohes .
  Kohet e fundit jane zhvilluar tratjtime dhe medikamente qe mbrojne qelizat normale pulmonare nga shkaterimi i tyre gjate terapive .
  Zbulimi i hershem i semundjes , duke vleresuar cdo simptome sado e vogel qofte ajo eshte nje pike shume e rendesishme per trajtimin e semundjes .
  Duhanpirja ndikon po ashtu edhe tek SPOK ose sic njihen ndryshe Semundjet me Kufizim te Rrjedhes Respiratore ( ketu perfshihet astma broniale , emfizema dhe bronkiti ) dhe problemet kardiake .

REFERENCAT

https://dph.illinois.gov/topics-services/diseases-and-conditions/diseases-a-z-list/lung-cancer.html

https://www.cancer.org/

https://www.cancer.gov/